Điều trị viêm loét đại tràng có thể mang lại hiệu quả nhưng cũng tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Từ các tác dụng phụ của thuốc chống viêm, corticosteroid đến liệu pháp sinh học, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những rủi ro có thể gặp phải. Cùng tìm hiểu các biện pháp kiểm soát và giảm thiểu tác dụng phụ để đảm bảo quá trình điều trị hiệu quả và an toàn cho sức khỏe của bạn.
1. Viêm loét đại tràng là gì?
Viêm loét đại tràng là một bệnh viêm ruột (IBD). Những người bị viêm loét đại tràng có hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, tấn công và gây viêm ruột già, bao gồm cả đại tràng và trực tràng. Viêm dẫn đến các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy và mệt mỏi.
Không có cách chữa khỏi viêm loét đại tràng, nhưng việc điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa bùng phát. Một số loại thuốc mà bác sĩ khuyên dùng để điều trị viêm loét đại tràng có tác dụng làm dịu hệ thống miễn dịch để giảm viêm. Các phương pháp điều trị khác làm giảm các triệu chứng cụ thể như tiêu chảy hoặc đầy hơi.
Các loại thuốc thông thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng viêm loét đại tràng bao gồm:
- Thuốc chống tiêu chảy: loperamide (Imodium)
- Thuốc giảm đau: acetaminophen (Tylenol), thuốc chống viêm không steroid (NSAID) bao gồm
- Aspirin, ibuprofen (Advil, Motrin) và naproxen (Aleve)
- Aminosalicylate: sulfasalazine, balsalazide, mesalamine, olsalazine
- Corticosteroid: prednisone, prednisolone, methylprednisolone, budesonide
- Thuốc điều hòa miễn dịch: azathioprine, cyclosporine, tacrolimus, 6-mercaptopurine (6-MP), methotrexate
- Thuốc sinh học: adalimumab (Humira), infliximab (Remicade)
- Thuốc ức chế janus kinase (JAK): tofacitinib (Xeljanz)
- Kháng sinh: ciprofloxacin (Cipro), metronidazole (Flagyl), rifaximin (Xifaxan)
Những loại thuốc này có thể gây ra tác dụng phụ từ nhẹ đến nặng. Bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra phương pháp điều trị giúp giảm thiểu các triệu chứng viêm loét đại tràng với các tác dụng phụ mà bạn có thể chịu đựng được. Điều cần thiết là phải thảo luận về các triệu chứng của bạn với bác sĩ. Nhu cầu điều trị của bạn có thể thay đổi theo thời gian.
Sau đây là hướng dẫn về một số tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc điều trị viêm loét đại tràng và cách kiểm soát chúng.
2. Mụn trứng cá
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: corticosteroid, thuốc điều hòa miễn dịch. Cách kiểm soát: Mụn trứng cá sẽ hết sau khi bạn ngừng dùng thuốc. Bác sĩ có thể kê đơn kem trị mụn hoặc thuốc kháng sinh để kiểm soát các vấn đề về da trong thời gian chờ đợi.
3. Lo lắng, căng thẳng
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: kháng sinh, corticosteroid. Cách kiểm soát: Nếu những triệu chứng này làm phiền bạn, hãy trao đổi với bác sĩ. Họ có thể cần điều chỉnh liều dùng của bạn.
4. Chán ăn
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, kháng sinh, thuốc điều hòa miễn dịch, corticosteroid
Cách kiểm soát: Đau bụng và buồn nôn liên quan đến các triệu chứng và thuốc điều trị viêm loét đại tràng có thể khiến bạn chán ăn. Điều đó có thể khiến bạn khó hấp thụ đủ chất dinh dưỡng.
Hãy trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo bạn hấp thụ đủ calo. Cố gắng ăn nhiều loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và bổ dưỡng.
Tham khảo thêm: Tìm phương pháp điều trị bệnh tiểu đường loại 2 tốt nhất: Các yếu tố cần cân nhắc
5. Đau bụng, chuột rút
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, kháng sinh, thuốc sinh học, thuốc điều hòa miễn dịch. Cách kiểm soát: Hỏi bác sĩ xem bạn nên uống thuốc khi bụng no hay khi ăn để tránh kích ứng dạ dày.
6. Táo bón
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, thuốc điều hòa miễn dịch. Cách kiểm soát: Những mẹo sau đây có thể giúp giảm táo bón.
- Uống thêm nước để phân mềm hơn và dễ đi ngoài hơn.
- Tập thể dục thường xuyên để phân di chuyển qua ruột kết.
- Hãy trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về những loại thực phẩm bạn có thể ăn để giúp bạn đi ngoài đều đặn mà không gây ra các triệu chứng viêm loét đại tràng.
- Hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc làm mềm phân không.
7. Tiêu chảy
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, kháng sinh, thuốc điều hòa miễn dịch. Cách kiểm soát: Hỏi bác sĩ về việc thử dùng thuốc chống tiêu chảy không kê đơn (OTC) hoặc thuốc chống co thắt để giảm chuyển động và đau ở ruột. Uống thêm chất lỏng để thay thế lượng chất lỏng bạn mất do tiêu chảy.
Cân nhắc việc ghi nhật ký thực phẩm để tìm ra loại thực phẩm nào gây ra nhiều triệu chứng nhất. Tránh những loại thực phẩm làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Những loại thực phẩm này thường bao gồm:
- Thực phẩm cay hoặc béo
- Thực phẩm giàu chất xơ, chẳng hạn như ngũ cốc nguyên hạt và một số loại rau và trái cây
- Sữa
- Caffeine
8. Chóng mặt
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, corticosteroid, thuốc điều hòa miễn dịch, thuốc sinh học. Cách kiểm soát: Hãy thử những mẹo sau khi bạn cảm thấy chóng mặt.
- Ngồi hoặc nằm xuống trong phòng tối và yên tĩnh cho đến khi hết chóng mặt.
- Giữ đầu cao bằng hai hoặc nhiều gối khi ngủ.
- Tránh các hoạt động có thể nguy hiểm, chẳng hạn như lái xe hoặc vận hành máy móc hạng nặng.
Nếu tình trạng chóng mặt vẫn tiếp diễn, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên đổi thuốc không.
9. Khô miệng
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate. Cách kiểm soát: Sử dụng nước súc miệng theo toa hoặc không kê đơn hoặc sản phẩm nước bọt nhân tạo để tăng độ ẩm cho miệng.
Nếu tình trạng khô miệng vẫn tiếp diễn, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có thể điều chỉnh liều lượng thuốc hoặc chuyển sang loại thuốc không gây ra tác dụng phụ này không.
10. Đầy hơi
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, thuốc điều hòa miễn dịch. Cách kiểm soát: Hạn chế hoặc tránh những thực phẩm làm đầy hơi nặng hơn. Những thực phẩm này có thể bao gồm:
- Rau củ giàu chất xơ (súp lơ xanh, cải Brussels, bắp cải)
- Ngũ cốc nguyên hạt giàu chất xơ, chẳng hạn như cám
- Các sản phẩm từ sữa
- Thực phẩm béo hoặc chiên
- Thực phẩm tinh chế và nhiều đường
- Chất tạo ngọt nhân tạo
Hãy trao đổi với bác sĩ về việc dùng thuốc chữa đầy hơi không kê đơn có chứa simethicone.
11. Đau đầu
Thuốc ich có thể gây ra chúng: aminosalicylate, kháng sinh, thuốc sinh học, corticosteroid, thuốc điều hòa miễn dịch, thuốc ức chế JAK
Cách kiểm soát: ResearchTrusted Source cho thấy chứng đau nửa đầu phổ biến hơn ở những người mắc IBD, có thể liên quan đến tình trạng viêm. Bạn có thể thấy rằng các cơn đau nửa đầu hoặc đau đầu của mình thực sự cải thiện khi bạn bắt đầu điều trị viêm loét đại tràng.
Thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như acetaminophen, có thể làm giảm cơn đau đầu thỉnh thoảng. Nếu bạn thường xuyên bị đau đầu, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có cần giảm liều thuốc điều trị viêm loét đại tràng hay chuyển sang loại thuốc khác không.
Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đột nhiên bị đau đầu dữ dội. Nó có thể liên quan đến một tình trạng nghiêm trọng hơn.
12. Ợ nóng/trào ngược
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, kháng sinh, thuốc điều hòa miễn dịch. Cách kiểm soát: Một số mẹo có thể giúp bạn kiểm soát chứng ợ nóng, chẳng hạn như:
- Tránh các loại thực phẩm như cam quýt, rượu và sô cô la, có thể gây kích ứng thực quản và làm cho chứng ợ nóng trở nên tồi tệ hơn.
- Tránh hút thuốc.
- Tránh ăn gần giờ đi ngủ.
- Không nằm xuống ngay sau khi ăn.
Luôn trao đổi với bác sĩ trước khi dùng thuốc điều trị chứng ợ nóng không kê đơn, bao gồm thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc thuốc đối kháng thụ thể H2 (H2RA).
13. Phản ứng truyền dịch
Điều này có thể bao gồm phát ban, mẩn đỏ hoặc đổi màu, ngứa, phát ban và sưng môi và cổ họng. Thuốc nào có thể gây ra các phản ứng này: thuốc sinh học.
Cách xử lý: Phát ban, ngứa da, đỏ bừng và sưng xảy ra trong hoặc trong vòng 24 giờ sau khi truyền tĩnh mạch được gọi là phản ứng truyền dịch. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Khó chịu ở ngực
- Huyết áp cao
- Đau cơ
- Buồn nôn
- Đau đầu
- Chóng mặt
Phản ứng truyền dịch thường ở mức độ nhẹ đến trung bình và có thể kiểm soát được bằng thuốc. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe truyền dịch cho bạn phải theo dõi các triệu chứng của bạn và điều trị cho bạn nếu xảy ra phản ứng.
14. Phản ứng tại chỗ tiêm
Điều này có thể bao gồm mẩn đỏ hoặc đổi màu, sưng, ngứa và đau. Thuốc nào có thể gây ra các phản ứng này: thuốc sinh học
Cách xử lý: Các triệu chứng thường tự khỏi. Hãy gọi cho chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn nếu chúng không cải thiện.
15. Đau khớp hoặc đau cơ
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, thuốc sinh học, thuốc điều hòa miễn dịch
Cách kiểm soát: Một miếng đệm sưởi ấm hoặc thuốc giảm đau không kê đơn có thể giúp giảm đau khớp hoặc đau cơ trong thời gian ngắn. Nếu tình trạng này kéo dài, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên điều chỉnh hoặc thay đổi thuốc không.
16. Buồn nôn và nôn
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, thuốc kháng sinh, thuốc sinh học, corticosteroid, thuốc điều hòa miễn dịch. Cách kiểm soát: Những mẹo sau đây có thể giúp giảm buồn nôn và nôn.
- Uống thuốc cùng với thức ăn.
- Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ba bữa lớn.
- Ăn chậm và cố gắng tránh hoạt động sau khi ăn.
- Chọn những thực phẩm nhạt, chẳng hạn như bánh quy giòn và bánh mì nướng.
- Tránh các loại thực phẩm nhiều dầu mỡ, chiên hoặc ngọt.
- Uống nước hoặc bia gừng để giữ đủ nước.
17. Nhiễm trùng
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: aminosalicylate, thuốc điều hòa miễn dịch, thuốc sinh học, corticosteroid, thuốc ức chế JAK, thuốc kháng sinh
Cách kiểm soát: Nhiều loại thuốc trong số này có thể làm giảm phản ứng miễn dịch bảo vệ của bạn. Thuốc kháng sinh cũng làm mất cân bằng vi khuẩn có lợi và có hại trong cơ thể bạn. Những yếu tố này có thể khiến bạn có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, đường tiết niệu và đường ruột.
Đảm bảo bạn đã tiêm vắc-xin đầy đủ, bao gồm cả vắc-xin phòng cúm, viêm phổi và bệnh zona. Báo cáo bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào với bác sĩ, chẳng hạn như:
- Sốt
- Ho
- Đau khi đi tiểu
- Phân có máu, tiêu chảy, đau bụng và chuột rút, có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng Clostridium difficile (C. diff)
18. Các vấn đề về giấc ngủ
Những loại thuốc nào có thể gây ra chúng: kháng sinh, corticosteroid, thuốc điều hòa miễn dịch. Cách kiểm soát: Thuốc dùng để điều trị viêm loét đại tràng có thể gây ra các vấn đề về giấc ngủ. IBD cũng có liên quan đến chứng rối loạn giấc ngủ.
Các triệu chứng của viêm loét đại tràng có thể khiến bạn khó ngủ hơn. Ngủ kém cũng có thể làm tăng tình trạng viêm trong cơ thể liên quan đến các tình trạng bệnh lý, chẳng hạn như viêm loét đại tràng. Những mẹo sau đây có thể cải thiện giấc ngủ.
- Cân nhắc một số hoạt động thể chất mỗi ngày.
- Đi ngủ vào cùng một thời điểm mỗi đêm.
- Tránh ăn những bữa ăn thịnh soạn và thời gian xem màn hình trước khi đi ngủ.
Hãy hỏi bác sĩ xem bạn có thể uống thuốc sớm hơn trong ngày để không ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn không.
19. Xương yếu, loãng xương
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: corticosteroid. Cách kiểm soát chúng: Cả corticosteroid và viêm loét đại tràng đều có liên quan đến tình trạng mất xương. Hãy thử những mẹo sau để hỗ trợ xương chắc khỏe.
- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh giàu vitamin D và canxi.
- Thực hiện các bài tập chịu trọng lượng, chẳng hạn như đi bộ và tập luyện sức bền.
- Tránh hút thuốc và hạn chế sử dụng rượu, vì chúng có thể làm xương của bạn yếu đi.
- Hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên bổ sung canxi và vitamin D để tăng cường xương không.
Bác sĩ cũng có thể đề nghị kiểm tra mật độ xương. Nếu bạn có mật độ xương thấp, bạn có thể cần dùng thuốc tăng cường xương, chẳng hạn như alendronate (Fosamax) hoặc denosumab (Prolia).
20. Tăng cân
Những loại thuốc nào có thể gây ra tình trạng này: corticosteroidnage: Tăng cân là tác dụng phụ thường gặp của corticosteroid. Nó thường xảy ra ở mặt, sau gáy và bụng.
Bạn nên bắt đầu giảm cân sau khi ngừng dùng thuốc steroid. Trong khi bạn vẫn đang dùng thuốc này, hãy theo dõi lượng calo và tham gia hoạt động thể chất thường xuyên để ngăn ngừa tăng cân quá mức.
21. Kết luận
Đặt câu hỏi mỗi khi bác sĩ kê đơn thuốc điều trị viêm loét đại tràng mới. Tìm hiểu loại thuốc sẽ giúp ích cho bạn như thế nào và nó có thể gây ra những tác dụng phụ nào. Ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu những tác dụng phụ nào cần gọi điện hoặc đến phòng khám bác sĩ.
Nhiều tác dụng phụ được liệt kê trong bài viết này sẽ biến mất khi cơ thể bạn quen với thuốc. Hãy cho bác sĩ biết nếu bất kỳ vấn đề nào trong số này vẫn tiếp diễn hoặc làm phiền bạn. Họ có thể thay đổi liều dùng hoặc chuyển bạn sang một loại thuốc khác không gây ra những tác dụng phụ tương tự.
Nguồn: healthline.com
