Huyết áp cao khi mang thai là gì?
Huyết áp cao trong thai kỳ, còn gọi là tăng huyết áp thai kỳ, là tình trạng khi huyết áp đạt mức từ 140/90 mm Hg trở lên. Đây là vấn đề đáng lo ngại đối với một số phụ nữ mang thai.
Huyết áp cao phát triển trong thời kỳ mang thai, hay tăng huyết áp thai kỳ, được định nghĩa là huyết áp lớn hơn hoặc bằng 140/90 mm Hg. Tình trạng này là mối lo ngại nghiêm trọng đối với một số phụ nữ mang thai.
Nếu được kiểm soát tốt, huyết áp cao trong thai kỳ thường không gây nguy hiểm, nhưng vẫn có nguy cơ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), khoảng 6-8% phụ nữ mang thai trong độ tuổi từ 20 đến 44 tại Hoa Kỳ gặp phải tình trạng này. Việc theo dõi sát sao và thay đổi lối sống hợp lý có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng do huyết áp cao.
Nguyên nhân của tình trạng huyết áp cao khi mang thai?
Có một số nguyên nhân có thể gây ra tình trạng huyết áp cao trong thai kỳ.
Bao gồm:
+ Thừa cân hoặc béo phì
+ Không vận động đủ
+ Hút thuốc
+ Uống rượu
+ Mang thai lần đầu
+ Tiền sử gia đình bị tăng huyết áp liên quan đến thai kỳ
+ Mang thai nhiều hơn một con
+ Tuổi (trên 35)
+ Công nghệ hỗ trợ sinh sản (như thụ tinh trong ống nghiệm hoặc IVF)
+ Mắc bệnh tiểu đường hoặc một số bệnh tự miễn
Các yếu tố nguy cơ gây huyết áp cao trong thai kỳ
Có nhiều yếu tố nguy cơ có thể làm gia tăng tình trạng huyết áp cao trong thai kỳ:
1. Lối sống
Các thói quen sinh hoạt không lành mạnh là nguyên nhân đáng kể dẫn đến huyết áp cao khi mang thai. Thừa cân, béo phì hoặc lối sống ít vận động là những yếu tố nguy cơ hàng đầu.
2. Đặc điểm thai kỳ
Phụ nữ mang thai lần đầu thường có nguy cơ cao hơn mắc huyết áp cao. Tuy nhiên, ở những lần mang thai tiếp theo, nguy cơ này có xu hướng giảm.
Việc mang thai đôi hoặc đa thai cũng làm tăng nguy cơ tăng huyết áp do cơ thể phải hoạt động nhiều hơn để nuôi dưỡng nhiều em bé cùng lúc.
Theo Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ, phụ nữ thụ thai bằng các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) có nguy cơ cao hơn gặp phải tình trạng huyết áp cao trong thai kỳ.
3. Tuổi
Tuổi cũng có thể là một yếu tố. Phụ nữ mang thai trên 35 tuổi có nguy cơ cao hơn.
Phụ nữ bị huyết áp cao trước khi mang thai có nguy cơ cao hơn gặp các biến chứng liên quan trong thai kỳ so với những người có huyết áp bình thường.
Những tình trạng huyết áp liên quan đến thai kỳ
Huyết áp cao trong thai kỳ có thể được phân thành ba dạng chính:
1. Tăng huyết áp mãn tính
Đây là tình trạng phụ nữ đã bị huyết áp cao trước khi mang thai hoặc được phát hiện trong 20 tuần đầu của thai kỳ. Tăng huyết áp mãn tính thường cần được kiểm soát bằng thuốc huyết áp để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
2. Tăng huyết áp thai kỳ
Tình trạng này xuất hiện sau tuần thứ 20 của thai kỳ và thường biến mất sau khi sinh. Tuy nhiên, nếu được chẩn đoán trước tuần thứ 30, nguy cơ tiến triển thành tiền sản giật sẽ cao hơn.
3. Tăng huyết áp mãn tính kèm theo tiền sản giật
Phụ nữ đã bị tăng huyết áp mãn tính trước khi mang thai có thể phát triển thêm tình trạng tiền sản giật. Dấu hiệu đặc trưng của tình trạng này là xuất hiện protein trong nước tiểu hoặc các biến chứng khác khi thai kỳ tiến triển.
Theo dõi huyết áp trong thời kỳ mang thai
Huyết áp tâm thu trên huyết áp tâm trương là phân số tạo nên chỉ số huyết áp của bạn.
Huyết áp tâm thu, đo lực tác động lên động mạch khi tim bạn đập hoặc bơm máu qua cơ thể, là giá trị cao nhất.
Khi tim ở trạng thái nghỉ ngơi, huyết áp trong động mạch của bạn được đo bằng huyết áp tâm trương hoặc giá trị thấp hơn.
Mức huyết áp bình thường trong thai kỳ?
Trong lần khám đầu tiên, bác sĩ có thể sẽ đo huyết áp cơ bản để xác định huyết áp "bình thường" của bạn trong thai kỳ. Sau đó, huyết áp của bạn sẽ được đo tại mỗi lần khám tiếp theo.
Bất kỳ chỉ số huyết áp nào dưới 120/80 mm Hg đều được coi là bình thường.
Huyết áp cao trong thai kỳ được coi là bao nhiêu?
Bạn nên lo lắng nếu huyết áp của bạn cao hơn 130/90 mm Hg hoặc cao hơn 15 độ so với trước khi bạn mang thai.
Huyết áp tâm thu từ 140 mm Hg trở lên và huyết áp tâm trương từ 90 mm Hg trở lên được coi là huyết áp cao trong thai kỳ.
Huyết áp của phụ nữ mang thai thực sự có thể giảm trong giai đoạn đầu của thai kỳ, thường là giữa tuần thứ năm và giữa tam cá nguyệt thứ hai. Lý do là vì hormone thai kỳ có khả năng làm cho các mạch máu mở rộng. Do đó, sức cản lưu lượng máu giảm.
Huyết áp thấp trong thai kỳ được coi là bao nhiêu?
Mặc dù không có con số cụ thể nào là quá thấp, nhưng có những triệu chứng liên quan đến huyết áp thấp:
+ Đau đầu
+ Chóng mặt
+ Buồn nôn
+ Cảm thấy ngất xỉu
+ Da lạnh, ẩm ướt
Thay đổi huyết áp trong thai kỳ
Khi thai kỳ tiến triển, huyết áp của phụ nữ có thể thay đổi hoặc trở lại mức trước khi mang thai. Có một số lý do có thể xảy ra cho tình trạng này.
Lượng máu trong cơ thể phụ nữ tăng lên. Theo tạp chí Circulation, thể tích máu của phụ nữ tăng tới 45 phần trăm trong thai kỳ. Đây là lượng máu bổ sung mà tim phải bơm đi khắp cơ thể.
Tâm thất trái (bên trái tim thực hiện một lượng bơm đáng kể) trở nên dày hơn và lớn hơn. Hiệu ứng tạm thời này cho phép tim làm việc nhiều hơn để hỗ trợ lượng máu tăng lên.
Thận giải phóng nhiều vasopressin hơn, một loại hormone dẫn đến tăng giữ nước.
Trong hầu hết các trường hợp, huyết áp cao trong thai kỳ sẽ giảm sau khi sinh em bé. Trong trường hợp huyết áp vẫn cao, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để đưa huyết áp trở lại bình thường.
Biến chứng của huyết áp cao khi mang thai?
Nếu bạn bị huyết áp cao trong thời kỳ mang thai, có thể có biến chứng.
Tiền sản giật
Tình trạng này có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan của bạn, bao gồm não và thận. Tiền sản giật còn được gọi là nhiễm độc máu. Tiền sản giật kèm theo co giật sẽ trở thành tiền sản giật. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể gây tử vong.
Các triệu chứng của tiền sản giật bao gồm:
+ Sưng bất thường ở tay và mặt
+ Đau đầu dai dẳng
+ Nhìn thấy đốm hoặc thay đổi thị lực
+ Đau bụng trên
+ Buồn nôn hoặc nôn vào giai đoạn sau của thai kỳ
+ Khó thở
Vì tiền sản giật có thể nguy hiểm cho cả bạn và em bé, bạn nên gọi cho bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số này.
Duy trì khám bác sĩ thường xuyên và cho bác sĩ biết về bất kỳ thay đổi nào có thể giúp họ phát hiện và điều trị tiền sản giật sớm.
Hội chứng HELLP
HELLP là từ viết tắt của tan máu, tăng men gan và giảm tiểu cầu. Tình trạng này nghiêm trọng và đe dọa tính mạng, và có thể là biến chứng của tiền sản giật.
Các triệu chứng liên quan đến HELLP bao gồm:
+ Buồn nôn
+ Nôn mửa
+ Đau đầu
+ Đau bụng trên
Liệu pháp y tế khẩn cấp tập trung vào việc hạ huyết áp cho sức khỏe của người mẹ và thai nhi vì hội chứng HELLP có thể gây hại nghiêm trọng cho các hệ thống cơ quan thiết yếu cho sự sống còn. Đôi khi cần phải sinh sớm.
Tốc độ tăng trưởng của thai nhi cũng có thể bị ảnh hưởng bởi huyết áp cao trong thai kỳ. Trẻ sơ sinh nhẹ cân có thể là do tình trạng này. Hội đồng Sản phụ khoa Hoa Kỳ liệt kê các biến chứng bổ sung sau:
Sinh non, được định nghĩa là sinh trước 38 tuần mang thai; sinh mổ, còn được gọi là sinh mổ; bong nhau thai, một trường hợp cấp cứu y tế trong đó nhau thai tách khỏi tử cung sớm
Cách phòng ngừa huyết áp cao trong thai kỳ
Béo phì và các yếu tố nguy cơ phổ biến khác gây huyết áp cao có thể được giảm bằng chế độ ăn uống và tập thể dục.
Tăng một chút cân trong thời kỳ mang thai là điều bình thường. Hãy thảo luận về mức tăng cân mong muốn và các chiến lược để duy trì cân nặng trong phạm vi lành mạnh với bác sĩ nếu bạn lo lắng.
Mỗi người có khuyến nghị chế độ ăn uống khác nhau cho các bà mẹ tương lai. Có thể xây dựng một chế độ ăn uống phù hợp với chiều cao và cân nặng của riêng bạn với sự hỗ trợ của chuyên gia dinh dưỡng.
Tránh xa rượu và thuốc lá. Cả hai đều có tiền sử làm tăng huyết áp và gây ra các vấn đề liên quan đến thai kỳ khác.
Ngay cả đối với phụ nữ bị huyết áp cao, việc hạn chế tiêu thụ muối thường không cần thiết vì muối rất cần thiết trong thời kỳ mang thai. Hạn chế muối quá mức trong thời kỳ mang thai có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của thai nhi.
Những thay đổi về hormone, cùng với những thay đổi về thể chất và tâm lý, xảy ra trong thời kỳ mang thai. Căng thẳng có thể là kết quả của điều này, khiến việc kiểm soát huyết áp cao trở nên khó khăn hơn. Hãy thử yoga và thiền như những phương pháp giảm căng thẳng.
Điều trị bằng thuốc điều trị huyết áp cao khi mang thai?
Một số loại thuốc huyết áp truyền thống có thể gây ra vấn đề ở phụ nữ mang thai.
Những loại thuốc hạ huyết áp này thường không được khuyến cáo sử dụng trong thời kỳ mang thai:
+ Thuốc ức chế ACE
+ Thuốc ức chế renin
+ Thuốc chẹn thụ thể angiotensin
Đặc biệt, những loại thuốc này sẽ đi qua máu đến thai nhi và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe đang phát triển của thai nhi.
Methyldopa và labetalol đều là những loại thuốc được coi là an toàn để sử dụng để kiểm soát huyết áp trong thời kỳ mang thai.
Cuối cùng
Nếu huyết áp cao không được kiểm soát trong thai kỳ, tình trạng này có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng đến tính mạng của cả mẹ và thai nhi.
Các rối loạn liên quan đến huyết áp cao là nguyên nhân tử vong hàng đầu thứ hai ở phụ nữ mang thai tại Hoa Kỳ. Do đó, việc thông báo cho bác sĩ về bất kỳ triệu chứng bất thường hay mối lo ngại nào là vô cùng quan trọng.
Bằng cách theo dõi huyết áp thường xuyên và thực hiện các thay đổi tích cực trong lối sống, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ gặp phải các biến chứng do huyết áp cao trong thai kỳ.
Nguồn: healthline.com
