Axit Lactic
Axit lactic là nguồn năng lượng cho tế bào của bạn trong quá trình tập luyện cường độ cao. Nó được tạo ra khi cơ thể phân giải glucose và các carbohydrate khác. Một quan niệm sai lầm phổ biến là cơn đau cơ sau khi tập luyện là do axit lactic bị "mắc kẹt" trong tế bào. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng điều này không đúng.
Tổng quan
Axit lactic là gì?
Axit lactic là một hóa chất mà cơ thể sản xuất khi tế bào phân giải carbohydrate để tạo năng lượng. Bạn có thể thấy nó được gọi là lactate. Các tế bào cơ và hồng cầu sản sinh nhiều axit lactic nhất, nhưng bất kỳ mô nào trong cơ thể cũng có thể tạo ra nó.
Hầu hết mọi người đều liên tưởng đến axit lactic trong cơ bắp khi tập luyện nặng. Thực tế, cơ bắp sản xuất lượng lớn axit lactic khi bạn tập luyện, nhưng không chỉ hoạt động thể chất mới tạo ra nó. Bất kỳ điều gì khiến cơ thể cần sử dụng nhiều oxy hơn bình thường đều có thể khiến tế bào sản sinh axit lactic.
Các hoạt động như tập luyện, làm vườn, hoặc khuân vác đồ nặng đều có thể làm tăng axit lactic trong cơ thể một cách tạm thời. Sự gia tăng này không nguy hiểm và thường không gây triệu chứng. Gan và thận sẽ lọc axit lactic ra khỏi máu và phân giải nó thành glucose (đường máu).
Chức năng
Axit lactic có tác dụng gì?
Thông thường, cơ thể cung cấp năng lượng cho cơ bắp bằng oxy (quá trình hiếu khí). Khi bạn hoạt động mạnh đến mức cơ thể không thể cung cấp đủ oxy cho cơ bắp, tế bào sẽ phân giải glucose để tạo năng lượng (quá trình kỵ khí). Axit lactic được tạo ra trong quá trình này.
Axit lactic có ba chức năng chính:
- Cung cấp năng lượng: Cơ thể tạo axit lactic để cung cấp nhiên liệu cho tế bào khi chúng làm việc vượt mức bình thường.
- Tạo glucose mới (tân tạo glucose): Gan và thận lọc axit lactic ra khỏi máu, phân giải và chuyển hóa nó thành glucose để sử dụng sau này.
- Truyền tín hiệu phân tử: Axit lactic trong máu hoạt động như một tín hiệu, thu hút các tế bào miễn dịch đến để chữa lành vết thương và chống nhiễm trùng.
Axit lactic có gây bỏng rát cơ bắp không?
Quan niệm rằng axit lactic gây đau cơ hoặc bỏng rát sau tập luyện là một lầm tưởng phổ biến. Trước đây, người ta cho rằng sự tích tụ axit lactic là nguyên nhân gây đau cơ sau hoạt động mạnh. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra rằng axit lactic bị loại bỏ khỏi cơ bắp nhanh chóng, không gây tổn thương tế bào hay đau đớn.
Thực tế, cảm giác đau cơ sau tập luyện thường do các vết rách vi mô (microtear) trong sợi cơ. Điều này là tốt, vì việc phục hồi các vết rách này giúp cơ bắp phát triển to hơn và khỏe hơn. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy đau cơ nghiêm trọng, có thể bạn đã bị chấn thương như căng cơ.
Vị trí của axit lactic trong cơ thể
Các cơ quan và mô tạo ra nhiều axit lactic nhất bao gồm:
- Cơ bắp
- Hồng cầu
- Da
- Não
- Hệ tiêu hóa
Tình trạng và rối loạn liên quan
Axit lactic cao là gì?
Một số tình trạng sức khỏe và nhiễm trùng khiến cơ thể khó tiếp nhận oxy tươi vào tế bào có thể làm tăng mức axit lactic, dẫn đến nhiễm toan lactic - một tình trạng nguy hiểm có thể gây tử vong.
Nhiễm toan lactic thường là biến chứng của các bệnh lý khác, bao gồm:
- Suy thận
- Suy gan
- Xơ gan
- Suy tim
- Nhiễm trùng và nhiễm trùng huyết
- Ung thư
Triệu chứng phổ biến của nhiễm toan lactic:
- Buồn nôn và nôn
- Yếu cơ
- Đau bụng
Nếu bạn bị nhiễm toan lactic, cơ thể không xử lý được axit lactic đủ nhanh, gây tổn thương cơ quan và mô. Bạn có thể nôn mửa khi cơ thể cố gắng loại bỏ lượng axit lactic dư thừa.
Chăm sóc cơ bắp
Axit lactic không gây đau cơ và cũng không gây chấn thương. Để chăm sóc cơ bắp, hãy:
- Khởi động và kéo giãn trước khi hoạt động mạnh.
- Tăng cường độ tập luyện từ từ để tăng sự linh hoạt.
Một số câu hỏi thường gặp
Axit lactic có phải là biện pháp tránh thai không?
Một số loại gel chứa axit lactic kết hợp với axit citric và kali bitartrate có thể được sử dụng như biện pháp tránh thai. Tuy nhiên, đây là sản phẩm được bào chế riêng, khác với axit lactic mà cơ thể bạn tự sản xuất.
Thông điệp từ Cleveland Clinic
Axit lactic thường bị hiểu nhầm. Nó không phải là tác nhân gây đau đớn sau tập luyện mà thực tế lại là nguồn năng lượng quan trọng và hỗ trợ cơ thể hồi phục. Tuy nhiên, nhiễm toan lactic là một tình trạng nghiêm trọng, do đó bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào.
Nguồn: clevelandclinic.org
