Tái sử dụng và xử lý rác thải thiết bị y tế – Góc nhìn môi trường

Thứ Ba, 8 tháng 4, 2025

1. Thực trạng rác thải thiết bị y tế hiện nay:

Ngành y tế là một trong những lĩnh vực tạo ra lượng rác thải lớn, bao gồm:

Rác thải y tế thông thường (bao bì, vật tư không chứa tác nhân nguy hiểm)
Rác thải lây nhiễm (găng tay, khẩu trang, bông băng, dụng cụ dính máu…)
Rác thải thiết bị điện tử y tế (máy siêu âm, máy đo điện tim, máy theo dõi…)

Theo WHO, mỗi giường bệnh có thể tạo ra trung bình 0.5 – 2.5 kg chất thải y tế/ngày, và phần lớn trong đó là thiết bị y tế dùng một lần hoặc thiết bị đã qua sử dụng không thể tái chế hiệu quả.

Việt Nam có hơn 1.400 bệnh viện, chưa kể phòng khám, trạm y tế, cơ sở y học cổ truyền,... tạo ra hàng chục nghìn tấn rác thải thiết bị y tế mỗi năm, gây áp lực lớn lên hệ thống xử lý rác và môi trường.

2. Tác động môi trường từ thiết bị y tế thải bỏ:

WHO báo động ô nhiễm rác thải y tế từ đại dịch Covid-19 Nước Thải Đen Là Gì? - Công Ty TNHH Dịch vụ Thương Mại Hi Chi

Ô nhiễm không khí & nguồn nước: đốt rác y tế không kiểm soát có thể phát tán dioxin, thủy ngân, chì, và các khí độc hại.
Ô nhiễm nhựa: găng tay, ống tiêm, ống truyền làm từ nhựa PVC, PP, không phân hủy – gây hại lâu dài cho môi trường sinh thái.
Chất thải điện tử y tế (e-waste): chứa kim loại nặng, pin, mạch điện tử – nếu không được xử lý chuyên biệt sẽ gây nhiễm độc đất, nước.
Rủi ro lây nhiễm chéo nếu thiết bị không được tiêu huỷ hoặc tái sử dụng đúng quy trình.

3. Tái sử dụng thiết bị y tế – cơ hội và thách thức:

✔️ Cơ hội

Một số thiết bị có thể tái sử dụng sau khi khử khuẩn đúng cách: máy đo huyết áp, monitor theo dõi, thiết bị chẩn đoán...
Thiết bị y tế điện tử đã qua sử dụng có thể được tân trang (refurbished) để sử dụng lại tại các cơ sở tuyến dưới.
Tái chế linh kiện từ thiết bị hỏng (bo mạch, động cơ, vỏ nhựa) giúp giảm chi phí, tiết kiệm tài nguyên.

❌ Thách thức

Thiếu hướng dẫn và quy chuẩn rõ ràng về việc phân loại, làm sạch, tái sử dụng thiết bị.
Lo ngại về an toàn – nhiễm khuẩn khi sử dụng lại thiết bị y tế.
Thiếu cơ sở hạ tầng để thu gom và xử lý thiết bị điện tử y tế chuyên biệt.

4. Mô hình và giải pháp xử lý rác thải thiết bị y tế:

🔄 Mô hình 3R: Reduce – Reuse – Recycle

Reduce: Giảm sử dụng vật tư dùng một lần nếu có thể thay bằng thiết bị bền vững.
Reuse: Xây dựng quy trình tái sử dụng an toàn cho thiết bị không nguy cơ cao.
Recycle: Hợp tác với doanh nghiệp môi trường để thu hồi vật liệu quý, linh kiện điện tử.

✅ Giải pháp cụ thể:

Phân loại rác thải tại nguồn ngay từ các cơ sở y tế.
Triển khai hệ thống thu gom & vận chuyển chuyên dụng đối với rác thải thiết bị.
Đầu tư công nghệ xử lý hiện đại: hấp nhiệt độ cao, vi sóng, nghiền áp suất kết hợp lọc khí độc.
Khuyến khích mô hình doanh nghiệp tái chế thiết bị y tế cũ – tương tự ngành điện tử, CNTT.

5. Kết luận

Xử lý rác thải thiết bị y tế không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là trách nhiệm về môi trường và sức khỏe cộng đồng. Việc tái sử dụng và tái chế đúng cách không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính cho ngành y tế, mà còn góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), cụ thể là:

Mục tiêu 3: Sức khỏe và hạnh phúc
Mục tiêu 12: Tiêu dùng và sản xuất có trách nhiệm
Mục tiêu 13: Hành động vì khí hậu

Trong tương lai, cần có sự phối hợp giữa cơ quan quản lý – bệnh viện – doanh nghiệp môi trường – nhà sản xuất để hình thành một chuỗi giá trị khép kín và xanh hóa ngành thiết bị y tế.

Công Ty Cổ Phần Công Nghệ Y Tế FaCare Quốc Tế

“FaCare – Bác sỹ trong gia đình bạn"

Hotline: 0962 905 565