Stress và ảnh hưởng đến tim mạch – huyết áp

Thứ Sáu, 12 tháng 9, 2025

Trong xã hội hiện đại, nhịp sống hối hả, áp lực công việc, tài chính, học tập và các mối quan hệ xã hội khiến stress gần như trở thành một “người bạn đồng hành” thường trực. Nhiều người vẫn nghĩ rằng căng thẳng chỉ ảnh hưởng đến tinh thần, gây mất ngủ hoặc lo lắng, nhưng trên thực tế, stress còn tác động âm thầm và trực tiếp đến sức khỏe thể chất, đặc biệt là tim mạch và huyết áp. Không ít trường hợp đột quỵ, nhồi máu cơ tim, cao huyết áp đột ngột… đều có sự góp mặt của stress như một yếu tố nguy cơ quan trọng.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu stress ảnh hưởng đến cơ thể ra sao, mối liên hệ với tim mạch – huyết áp, và cách kiểm soát stress để sống khỏe mạnh hơn mỗi ngày.

Stress là gì và cơ chế tác động đến cơ thể?

Stress là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước những áp lực từ môi trường. Khi rơi vào trạng thái căng thẳng, não bộ sẽ kích hoạt hệ trục thần kinh – nội tiết, làm tiết ra hai hormone chính là cortisol và adrenaline.

Cortisol: giúp cơ thể tỉnh táo, tăng đường huyết, chuẩn bị năng lượng cho các tình huống “chiến hay chạy” (fight or flight).
Adrenaline: làm tim đập nhanh hơn, tăng huyết áp, tăng cung cấp máu đến cơ bắp.

Đây là cơ chế sinh tồn rất hữu ích trong ngắn hạn. Tuy nhiên, khi stress kéo dài (mạn tính), cơ thể sẽ luôn trong tình trạng “cảnh giác cao độ”. Điều này dẫn đến:

Nhịp tim nhanh bất thường.
Huyết áp tăng cao liên tục.
Rối loạn giấc ngủ, hệ miễn dịch suy yếu.
Rối loạn chuyển hóa, tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường.

Stress và bệnh tim mạch – huyết áp: mối liên hệ nguy hiểm:

bvquan5.medinet.gov.vn

Cao huyết áp mạn tính:
Căng thẳng kéo dài khiến mạch máu co thắt liên tục, tim phải làm việc nhiều hơn. Lâu dần, thành mạch mất tính đàn hồi và dẫn tới cao huyết áp mạn tính.
Xơ vữa động mạch:
Cortisol cao làm tăng cholesterol “xấu” (LDL) và giảm cholesterol “tốt” (HDL). Hậu quả là mỡ bám vào thành động mạch, hình thành mảng xơ vữa.
Nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim:
Stress không kiểm soát khiến huyết áp tăng vọt, dễ gây vỡ mảng xơ vữa trong mạch máu não hoặc tim. Đây chính là nguyên nhân hàng đầu của đột quỵ và nhồi máu cơ tim – những căn bệnh gây tử vong hàng đầu hiện nay.
Rối loạn nhịp tim:
Stress làm rối loạn hệ thần kinh giao cảm, khiến nhịp tim đập nhanh, bỏ nhịp hoặc loạn nhịp. Nếu không được phát hiện, tình trạng này có thể dẫn đến ngất xỉu, suy tim.

Những biểu hiện cảnh báo stress đang “tấn công” trái tim bạn:

Không phải ai cũng ý thức được stress ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất. Một số dấu hiệu cho thấy bạn đang chịu căng thẳng quá mức và tim mạch có thể bị ảnh hưởng gồm:

Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt khi làm việc căng thẳng.
Nhịp tim nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực.
Thường xuyên mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.
Huyết áp tăng cao bất thường khi đo tại nhà.
Dễ cáu gắt, mệt mỏi, khó tập trung.

Nếu các dấu hiệu này xuất hiện thường xuyên, bạn cần tìm cách giảm stress ngay lập tức để tránh biến chứng lâu dài.

Làm gì để kiểm soát stress, bảo vệ tim mạch?

Thay đổi lối sống tích cực:

Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày: đi bộ, bơi lội, yoga, thiền.
Hạn chế rượu bia, thuốc lá, cà phê – những yếu tố làm tim đập nhanh hơn.
Dành thời gian cho sở thích cá nhân để giải tỏa căng thẳng.

Ngủ đủ giấc và đúng giờ:
Ngủ là cách cơ thể tự phục hồi. Người trưởng thành cần 7–8 tiếng ngủ mỗi ngày. Nên đi ngủ trước 23h và hạn chế dùng điện thoại trước khi ngủ.
Chế độ ăn tốt cho tim mạch:

Ăn nhiều rau xanh, trái cây, cá béo (cá hồi, cá thu).
Hạn chế thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ.
Ăn nhạt để giảm gánh nặng cho huyết áp.

Theo dõi huyết áp tại nhà:
Việc đo huyết áp thường xuyên sẽ giúp bạn phát hiện kịp thời khi có sự thay đổi bất thường. Các dòng máy đo huyết áp FaCare có khả năng đo nhanh, chính xác, lưu dữ liệu để so sánh theo thời gian, rất hữu ích cho người thường xuyên bị stress.

5. Chăm sóc tinh thần:

Học cách nói “không” với những công việc vượt quá khả năng.
Chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè.
Thực hành thiền chánh niệm để kiểm soát cảm xúc.

Stress là một phần tất yếu trong cuộc sống, nhưng nếu để kéo dài, nó sẽ trở thành “sát thủ thầm lặng” phá hủy trái tim và huyết áp của bạn. Tin vui là chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát stress bằng lối sống khoa học, dinh dưỡng hợp lý và các thói quen lành mạnh.

Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất: ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn, giữ tinh thần lạc quan và đo huyết áp tại nhà thường xuyên. Đây chính là cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ trái tim của bạn trước những áp lực của cuộc sống hiện đại.