Rối loạn mỡ máu là gì và vì sao cần kiểm soát

Thứ Ba, 30 tháng 9, 2025

Rối loạn mỡ máu (dyslipidemia) là tình trạng các chỉ số mỡ trong máu — như cholesterol toàn phần, LDL (cholesterol “xấu”), HDL (cholesterol “tốt”) và triglyceride — bị lệch so với ngưỡng bình thường. Khi LDL cao hoặc triglyceride cao, hoặc HDL thấp, thường làm gia tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, và các biến chứng tim mạch khác.

Rối loạn lipid máu ở bệnh nhân tiểu đường cần lưu ý gì?

Để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị rối loạn mỡ máu, chế độ ăn uống + lối sống là nền tảng rất quan trọng — đôi khi còn trước cả thuốc — vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến cách cơ thể hấp thu, tổng hợp và loại bỏ các loại mỡ (lipid) trong máu.

Một điểm quan trọng: bạn cần theo dõi định kỳ chỉ số mỡ máu để biết chế độ ăn + điều trị có hiệu quả hay không. Tại đây, các thiết bị đo mỡ máu (ví dụ như thiết bị kết hợp đo đường huyết & chỉ số mỡ) có thể hỗ trợ bạn theo dõi cá nhân ngay tại nhà và điều chỉnh kịp thời.

Nên ăn gì để giảm mỡ máu?

Dưới đây là các nhóm thực phẩm và nguyên tắc ăn uống được nhiều chuyên gia khuyến nghị:

Nhóm / thực phẩm	Vai trò / tác dụng hỗ trợ giảm mỡ máu	Gợi ý ứng dụng
Ngũ cốc nguyên hạt & thực phẩm giàu chất xơ hòa tan	Chất xơ hòa tan (như β-glucan trong yến mạch, lúa mạch) giúp gắn kết cholesterol trong ruột, giảm hấp thu vào máu.	Bắt đầu ngày với yến mạch, sử dụng gạo lứt thay gạo trắng, dùng bánh mì nguyên cám, kiều mạch, lúa mạch đen…
Các loại đậu, đậu hạt, đậu nành	Là nguồn đạm thực vật + chất xơ tốt, giúp giảm LDL và cải thiện thành phần mỡ.	Thêm đậu lăng, đậu đen, đậu Hà Lan vào súp; dùng đậu nành, đậu phụ thay phần thịt trong vài bữa/tuần
Cá béo & nguộ̀n omega-3	Axit béo omega-3 (như EPA, DHA) giúp làm giảm triglyceride, tăng HDL — có lợi cho tim mạch.	Tiêu thụ 2-3 lần/tuần các loại cá như cá hồi, cá thu, cá ngừ; tránh chiên rán mà ưu tiên hấp, nướng, luộc nhẹ
Rau xanh & trái cây tươi ít đường	Cung cấp vitamin, chất chống oxy hóa, chất xơ — hỗ trợ giảm hấp thu cholesterol và ngăn ngừa oxi hóa LDL.	Có thể ăn salad, luộc, hấp, ép nước rau củ không đường, xen kẽ ăn trái cây như táo, cam, bưởi, dâu, việt quất…
Các loại hạt & dầu thực vật tốt	Hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt chia, lanh) chứa chất béo không bão hòa, sterol thực vật giúp giảm hấp thu cholesterol. Dầu ô liu, dầu hạt lanh là lựa chọn tốt.	Rắc hạt lên salad, thêm dầu ô liu (cold-pressed) khi ăn; thay mỡ động vật bằng dầu thực vật lành mạnh
Gia vị & thực phẩm bổ trợ	Tỏi có allicin giúp ức chế hấp thu cholesterol; trà xanh chứa polyphenol giúp chống oxy hóa LDL; các gia vị như gừng, nghệ cũng có lợi.	Uống trà xanh 1-2 tách/ngày; thêm tỏi, nghệ, gừng vào món ăn hợp lý; ăn vừa phải để không tạo áp lực lên dạ dày
Uống nhiều nước, ăn nhạt, ít đường	Giúp duy trì chuyển hóa bình thường, tránh tích tụ mỡ từ đường dư thừa.	Hạn chế đồ ngọt, các loại nước có đường; thay muối bằng gia vị tự nhiên; uống đủ ~1,5-2 lít nước/ngày

Chế độ ăn cho người rối loạn lipid máu | Vinmec

Một số lưu ý chung trong chế độ ăn giảm mỡ máu:
• Hạn chế chất béo bão hòa (mỡ động vật, mỡ phần da, nội tạng) và chất béo chuyển hóa (trans fat) — rất có hại cho mỡ máu.
• Hạn chế cholesterol từ thực phẩm (như lòng đỏ trứng, các loại nội tạng) — nếu dùng, cần kiểm soát lượng vừa phải.
• Hạn chế đường tinh chế và tinh bột đơn (gạo trắng, mì gói, bánh kẹo) vì khi tiêu thụ quá mức, gan có thể chuyển đường thừa thành triglyceride.
• Ăn nhiều bữa nhỏ, kiểm soát khẩu phần — tránh ăn quá no.
• Ưu tiên chế biến ít dầu mỡ: hấp, luộc, chưng, nướng, áp chảo nhẹ thay vì chiên ngập dầu.
• Kiểm soát cân nặng — giảm 5-10% cân nặng nếu bạn thừa cân có thể giúp cải thiện lipid máu.
• Tích hợp vận động đều đặn: ít nhất 150 phút/tuần hoạt động thể lực vừa phải (đi bộ nhanh, bơi, đạp xe…) để hỗ trợ chuyển hóa mỡ và tăng HDL “tốt”.
• Tránh hút thuốc, hạn chế rượu bia vì chúng có thể làm xấu hơn tình trạng mỡ máu.

Mẫu thực đơn 1 tuần gợi ý (có thể linh hoạt):

Dưới đây là ví dụ gợi ý để bạn dễ hình dung áp dụng chế độ ăn giảm mỡ máu:

Thực đơn hàng ngày cho người máu nhiễm mỡ thế nào là tốt?

Ngày	Bữa sáng	Bữa trưa	Bữa tối	Bữa phụ / snack
Thứ 2	Yến mạch + sữa đậu nành + vài quả dâu	Cơm gạo lứt + cá hồi nướng + rau luộc	Canh bí + ức gà bỏ da + xà lách trộn dầu ô liu	Táo hoặc trái cây tươi ít đường
Thứ 3	Bánh mì nguyên cám + trứng (chỉ lòng trắng) + rau sống	Gạo lứt + cá thu sốt sả + cải thìa xào tỏi	Súp đậu + đậu hũ + rau củ	Hạt hạnh nhân / hạt óc chó (vài hạt)
Thứ 4	Cháo yến mạch + chuối chín	Mì nguyên cám + tôm + nhiều rau	Cá hấp + bí đỏ luộc + cải bó xôi	Sữa đậu nành / sữa không đường
Thứ 5	Yến mạch + hạt chia + trái cây nhỏ	Gạo lứt + ức vịt bỏ da + đậu que luộc	Canh mướp + cá nạc kho + rau cải xanh	Cam / bưởi nhỏ
Thứ 6	Bánh mì nguyên cám + bơ lạc (ít) + cà chua	Cơm lứt + cá trích + rau luộc	Súp đậu hạt + đạm thực vật (đậu phụ)	Bột sắn dây / trà xanh
Thứ 7	Cháo đậu xanh + vài lát dứa	Gạo lứt + cá chim nướng + các loại rau	Mì nguyên cám + tôm + rau củ	Trái cây tươi
Chủ nhật	Yến mạch + sữa tách béo + trái cây	Cơm lứt + cá + canh cải	Ức gà áp chảo nhẹ + salad	Hạt hỗn hợp hoặc sữa không đường

Bạn có thể thay đổi loại cá, loại rau, đậu,… linh hoạt theo mùa, sở thích, miễn sao tuân theo nguyên tắc: ít chất béo xấu, nhiều chất xơ, omega-3, đạm tốt, hạn chế tinh bột đơn.

Vì sao cần đo mỡ máu thường xuyên & lợi ích của thiết bị đo tại nhà:

Việc ăn uống là rất quan trọng, nhưng để biết chế độ đó có thực sự hiệu quả, bạn cần kiểm tra thường xuyên các chỉ số mỡ máu: cholesterol LDL, HDL, cholesterol toàn phần, triglyceride. Khi có dữ liệu thực tế, bạn có thể:

Điều chỉnh chế độ ăn sớm khi thấy chỉ số đi theo chiều hướng xấu
Theo dõi xu hướng cải thiện qua thời gian
Phát hiện sớm nếu cần can thiệp y tế (thuốc, điều trị)
Tăng tính cam kết của người bệnh vì “cứ đo là thấy kết quả”

Liên hệ với thiết bị đo mỡ máu của FaCare:

FaCare hiện cung cấp các thiết bị hỗ trợ đo lường chỉ số mỡ máu & đường huyết tích hợp, giúp người dùng theo dõi tại nhà:

Máy đo đường huyết 5 in 1 FaCare FC-M168 (có thể đo đường huyết, và tích hợp chức năng đo nhiều chỉ số khác) — để bạn không chỉ kiểm tra đường huyết mà còn có thể theo dõi sức khỏe tổng thể.
Link sản phẩm: https://facare.vn/may-do-duong-huyet-5in1-facare-fc-m168
Que thử cholesterol FaCare FC-M168 — que thử chuyên biệt để đo chỉ số cholesterol / mỡ máu (hoặc hỗ trợ chức năng đo mỡ máu) khi sử dụng chung thiết bị tương thích.
Link sản phẩm: https://facare.vn/que-thu-cholesterol-facare-fc-m168

Việc sở hữu thiết bị đo tại nhà giúp bạn chủ động hơn: không phải đi phòng khám mỗi lần muốn kiểm tra, có thể kiểm soát tốt hơn, và khi có biến động bất thường, bạn có dữ liệu để trao đổi với bác sĩ.

Khi viết bài blog, bạn có thể lồng vào thông tin sau:

“Hãy trang bị cho mình máy đo mỡ máu / máy đo đường huyết đa năng để có thể theo dõi chỉ số mỡ máu thường xuyên, từ đó điều chỉnh khẩu phần ăn kịp thời.”
“Sử dụng que thử cholesterol FaCare FC-M168 được thiết kế chuyên biệt, kết hợp với máy 5 in 1 FaCare FC-M168 để theo dõi định kỳ các chỉ số LDL, HDL, triglyceride ngay tại nhà.”
Có thể kèm ảnh / hướng dẫn sử dụng cơ bản + liên kết đặt hàng sản phẩm để người đăng blog dễ click mua (nhưng nên lưu ý: việc đo tại nhà không thay thế hoàn toàn xét nghiệm phòng lab nếu bác sĩ yêu cầu kiểm tra chi tiết).